Tessa Gervasini của Phòng tin tức CNA, ngày 25 tháng 8 năm 2025, tường trình rằng: Người tự trở thành Doanh nhân và ông trùm truyền thông Công Giáo, Jimmy Lai, đã xây dựng một đế chế dựa trên tự do ngôn luận và báo chí trung thực — nhưng hiện nay ông đang ngồi sau song sắt như là một trong những tù nhân chính trị nổi tiếng nhất Trung Quốc.
Jimmy Lai Chee-ying, còn được gọi là Jimmy Lai, sinh ra tại Quảng Châu, Trung Quốc, vào năm 1947 trong thời kỳ Nội chiến Trung Quốc. Sau khi Đảng Cộng sản Trung Quốc lên nắm quyền, mẹ của Lai bị đưa vào trại lao động, bỏ lại ông và các anh chị em tự lập trong những năm tháng đầu đời.
Năm 12 tuổi, Lai lên tàu trốn sang Hồng Kông, trốn khỏi Trung Quốc đại lục với hy vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn. Đến nơi, tay trắng, ông tìm được việc làm trong một nhà máy may, nơi ông cuối cùng đã vươn lên vị trí quản lý.
Tại Hồng Kông, Lai nhận thấy nhu cầu về quần áo chất lượng và giá cả phải chăng. Ông đã xây dựng một chuỗi cửa hàng quần áo mang tên Giordano, mang lại lợi nhuận khổng lồ, góp phần tài trợ cho việc ra mắt tập đoàn truyền thông Next Digital của Lai. Công ty này trở thành công ty truyền thông niêm yết lớn nhất Hồng Kông, phát hành ấn phẩm hàng tuần nổi tiếng Next Magazine.
Sau thành công của tạp chí, Lai thành lập Apple Daily vào năm 1995. Tờ báo khổ nhỏ này nổi tiếng với lập trường ủng hộ dân chủ và những bài viết chỉ trích Trung Quốc và chính quyền Hồng Kông.
Giữa thành công trong ngành thời trang và sự nổi tiếng của công ty truyền thông, câu chuyện của Lai trở thành một câu chuyện từ nghèo khó đến giàu có. Năm 2008, ông được Forbes vinh danh là "tỷ phú", với giá trị tài sản ước tính 1.2 tỷ đô la. Mặc dù giàu có, người chồng và người cha này vẫn ưu tiên gia đình, đức tin, các nguyên tắc dân chủ và một xã hội tự do.
Trở thành một nhà hoạt động dân chủ
Thông qua các phương tiện truyền thông và các hoạt động vận động khác, Lai đã trở thành một người chỉ trích thẳng thắn Đảng Cộng Sản Trung Quốc. Hoạt động vì tự do ngôn luận của ông đã dẫn đến vụ bắt giữ ông đầu tiên vào ngày 10 tháng 8 năm 2020, trong một cuộc đột kích vào văn phòng tờ báo của ông theo luật an ninh quốc gia mới ban hành khi đó.
Luật này, do chính quyền cộng sản kiểm soát, đã hạn chế nghiêm ngặt quyền tự do ngôn luận ở Hồng Kông nhằm chấm dứt những gì mà Đảng Cộng Sản Trung Quốc coi là hoạt động lật đổ. Luật có hiệu lực vào ngày 1 tháng 7 năm 2020, khi nó được áp dụng sau khi bỏ qua Cơ quan Lập pháp Hồng Kông.
Sau khi bị bắt, ông Lai ban đầu được tại ngoại trong khi chờ xét xử. Ông có cơ hội rời Hồng Kông cùng gia đình vì ông là công dân Anh, nhưng ông quyết định ở lại, tận tâm với sứ mệnh và đức tin của mình.
Ông Lai trở lại Công Giáo vào năm 1997. Ông đã đi nhà thờ cùng với người vợ Công Giáo của mình, bà Teresa, trong nhiều năm trước khi trở lại đạo. Cuối cùng, ông được kêu gọi đến với đức tin và được rửa tội bởi Đức Hồng Y Joseph Zen, giám mục hưu trí của Hồng Kông.
Sau khi quyết định ở lại Hồng Kông, Lai nói: “Nếu tôi ra đi, tôi không chỉ từ bỏ vận mệnh của mình, mà còn từ bỏ Chúa, từ bỏ tôn giáo, từ bỏ những gì tôi tin tưởng.”
“Tôi là chính tôi. Tôi là những gì tôi tin tưởng. Tôi không thể thay đổi điều đó. Và nếu tôi không thể thay đổi, tôi phải chấp nhận số phận của mình với sự tự hào.”
Lai lại bị bắt vào tháng 12 năm 2020 với cáo buộc lừa đảo và bị từ chối tại ngoại. Trong vài năm tiếp theo, Lai tiếp tục nhận các bản án kéo dài cho các tội danh bao gồm tụ tập trái phép, biểu tình, các cáo buộc lừa đảo khác, và tham gia lễ tưởng niệm Thiên An Môn năm 2020, một buổi lễ tưởng niệm những người đã chết trong vụ thảm sát Thiên An Môn năm 1989.
Phiên tòa đang diễn ra chống Lai
Ban đầu dự kiến bắt đầu vào năm 2022, phiên tòa xét xử về an ninh quốc gia đã bị hoãn lại đến ngày 18 tháng 12 năm 2023. Phiên tòa tiếp tục bị hoãn lại và Lai bị từ chối tại ngoại mặc dù đã có một số lần kháng cáo. Khi phiên tòa cuối cùng bắt đầu, ông Lai đã không nhận tội với các cáo buộc âm mưu thông đồng với các thế lực nước ngoài và âm mưu xuất bản tài liệu kích động nổi loạn.
Việc truy tố ước tính kéo dài 80 ngày nhưng đã kéo dài đến ngày 11 tháng 6 năm 2024, sau đó được hoãn lại đến ngày 20 tháng 11 năm 2024. Vụ án đã bị gián đoạn mà chính phủ tuyên bố là do "các vấn đề sức khỏe" và "thời tiết xấu".
Trong thời gian chờ đợi trong tù, ông Lai đã dành thời gian đọc kinh và cầu nguyện, thậm chí còn vẽ các bức tranh tôn giáo, chủ yếu là hình ảnh Chúa Kitô bị đóng đinh. Người đàn ông 77 tuổi này đã bị biệt giam hơn bốn năm, nơi ông bị từ chối rước lễ và phải chịu những điều kiện vô nhân đạo.
Một tòa án Hồng Kông đã nghe các lập luận cuối cùng vào ngày 18 tháng 8, nhưng vẫn chưa rõ khi nào phán quyết sẽ được đưa ra. Đội ngũ pháp lý của ông Lai trước đó đã nói rằng họ dự đoán một cáo buộc có tội vì ông đang bị xét xử theo một đạo luật "về cơ bản là hình sự hóa bất đồng chính kiến". Do đó, hy vọng rằng sự ủng hộ quốc tế đủ lớn sẽ giúp thúc đẩy việc trả tự do cho Lai.
Các giám mục Công Giáo hoàn cầu đã lên tiếng kêu gọi trả tự do cho Lai, cùng với một số nhà lãnh đạo chính trị. Tháng 8 năm nay, Tổng thống Donald Trump đã cam kết sẽ làm "mọi thứ" có thể để cứu Lai khỏi cảnh tù đày bất công. Gia đình Lai đã tận tâm truyền bá câu chuyện của Lai và đấu tranh cho việc trả tự do cho ông.