Theo tin Tòa Thánh, ngày 16 tháng 5, 2025, tại Phòng Clementine, Đức Thánh Cha Leo XIV đã tiếp kiến hơn 100 đại sứ. Nhân dịp này, ngài đã đọc bài diễn văn sau đây, theo ấn bản Anh ngữ, do Tòa Thánh cung cấp:



Thưa Đức Hồng Y,
Quý Đại sứ
Quý Bà và quý ông,

Chúc quý vị Bình an!

Tôi cảm ơn Ngài George Poulides, Đại sứ của Cộng hòa Síp và Trưởng đoàn Ngoại giao, vì lời chào nồng nhiệt thay mặt quý vị, và vì công việc không biết mệt mỏi mà ngài đã thực hiện đầy năng lực, tận tụy và lòng tốt đặc trưng của ngài. Những phẩm chất này đã giúp ngài nhận được sự kính trọng của tất cả những vị tiền nhiệm của tôi, những vị mà ngài đã gặp trong những năm làm nhiệm vụ tại Tòa thánh, đặc biệt là Đức Giáo Hoàng Phanxicô quá cố.

Tôi cũng muốn bày tỏ lòng biết ơn của mình đối với nhiều lời chúc tốt đẹp của quý vị sau khi tôi được bầu, cũng như những lời chia buồn về sự ra đi của Đức Giáo Hoàng Phanxicô. Một số thông điệp đó cũng đến từ các quốc gia mà Tòa thánh không có quan hệ ngoại giao, một dấu hiệu đáng kể của sự tôn trọng cho thấy mối quan hệ song phương đang được củng cố.

Trong cuộc đối thoại của chúng ta, tôi muốn chúng ta luôn giữ được ý thức là một gia đình. Thật vậy, cộng đồng ngoại giao đại diện cho toàn thể gia đình các dân tộc, một gia đình chia sẻ niềm vui và nỗi buồn của cuộc sống và các giá trị nhân bản và tinh thần mang lại ý nghĩa và định hướng cho nó. Ngoại giao Giáo hoàng là biểu thức của chính tính Công Giáo của Giáo hội. Trong hoạt động ngoại giao của mình, Tòa thánh được truyền cảm hứng từ một hoạt động mục vụ hướng đến mục tiêu không phải là tìm kiếm đặc quyền mà là củng cố sứ mệnh truyền giáo của mình để phục vụ nhân loại. Chống lại mọi hình thức thờ ơ, Tòa thánh kêu gọi lương tâm, như đã chứng kiến những nỗ lực không ngừng của vị tiền nhiệm đáng kính của tôi, luôn chú ý đến tiếng kêu của người nghèo, người thiếu thốn và người bị thiệt thòi, cũng như những thách thức đương thời, từ việc bảo vệ tạo thế đến trí tuệ nhân tạo.

Ngoài việc là một dấu hiệu hữu hình cho thấy sự tôn trọng của các quốc gia đối với Tòa thánh, sự hiện diện của quý vị ở đây hôm nay là một món quà dành cho tôi. Điều này cho phép tôi làm mới lại khát vọng của Giáo hội — và của riêng tôi — là vươn ra và ôm trọn tất cả các cá nhân và dân tộc trên Trái đất, những người cần và khao khát chân lý, công lý và hòa bình! Theo một nghĩa nào đó, kinh nghiệm sống của riêng tôi, trải dài khắp Bắc Mỹ, Nam Mỹ và Châu Âu, đã được đánh dấu bằng khát vọng vượt qua biên giới để gặp gỡ những dân tộc và nền văn hóa khác nhau.

Thông qua công việc liên tục và kiên nhẫn của Phủ Quốc vụ khanh, tôi muốn tăng cường sự hiểu biết và đối thoại với quý vị và với các quốc gia của quý vị, nhiều quốc gia trong số đó tôi đã có vinh dự được đến thăm, đặc biệt là trong thời gian làm Bề trên Tổng quyền của Dòng Augustinô. Tôi tin rằng sự quan phòng của Thiên Chúa sẽ cho tôi thêm nhiều cơ hội để tìm hiểu về các quốc gia mà từ đó quý vị phát xuất và cho phép tôi có nhiều cơ hội để xác nhận đức tin của nhiều anh chị em chúng ta trên khắp thế giới và xây dựng những cây cầu mới với tất cả những người thiện chí.

Trong cuộc đối thoại của chúng ta, tôi muốn chúng ta ghi nhớ ba từ ngữ thiết yếu đại diện cho các trụ cột của hoạt động truyền giáo của Giáo hội và mục tiêu của hoạt động ngoại giao của Tòa thánh.

Từ ngữ đầu tiên là hòa bình. Chúng ta thường coi đó là một từ ngữ “tiêu cực”, chỉ biểu thị sự vắng bóng của chiến tranh và xung đột, vì sự đối lập là thành phần muôn đời của bản chất con người, thường khiến chúng ta sống trong “tình trạng xung đột” liên tục ở nhà, nơi làm việc và trong xã hội. Khi đó, hòa bình chỉ đơn giản xuất hiện như một sự nghỉ ngơi, một khoảng dừng giữa các cuộc tranh chấp này và cuộc tranh chấp khác, vì dù chúng ta có cố gắng đến đâu thì căng thẳng vẫn luôn hiện hữu, giống như than hồng cháy dưới đống tro tàn, sẵn sàng bùng cháy bất cứ lúc nào.

Theo quan điểm Kitô giáo – nhưng cũng như trong các truyền thống tôn giáo khác – hòa bình trước hết và quan trọng nhất là một món quà. Đó là món quà đầu tiên của Chúa Kitô: “Ta ban cho các con sự bình an của Ta” (Ga 14:27). Tuy nhiên, đó là một món quà tích cực và đòi hỏi nhiều nỗ lực. Nó thu hút và thách thức mỗi người chúng ta, bất kể nền tảng văn hóa hay tôn giáo của chúng ta, trước hết đòi hỏi chúng ta phải nỗ lực thay đổi bản thân. Hòa bình được xây dựng trong trái tim và từ trái tim, bằng cách loại bỏ lòng kiêu hãnh và sự trả thù, đồng thời lựa chọn từ ngữ một cách cẩn thận. Bởi vì lời nói, không chỉ là vũ khí, có thể gây thương tích và thậm chí giết người.

Về khía cạnh này, tôi tin rằng các tôn giáo và đối thoại liên tôn có thể đóng góp cơ bản vào việc thúc đẩy bầu không khí hòa bình. Điều này tất nhiên đòi hỏi sự tôn trọng hoàn toàn đối với quyền tự do tôn giáo ở mọi quốc gia, vì kinh nghiệm tôn giáo là một chiều kích thiết yếu của con người. Nếu không có nó, sẽ rất khó, nếu không muốn nói là không thể, mang lại sự thanh lọc trái tim cần thiết để xây dựng các mối quan hệ hòa bình.

Nỗ lực này, trong đó tất cả chúng ta được kêu gọi tham gia, có thể bắt đầu loại bỏ nguyên nhân gốc rễ của mọi xung đột và mọi thôi thúc phá hoại để chinh phục. Nó đòi hỏi một thiện chí thực sự để tham gia vào đối thoại, được truyền cảm hứng từ mong muốn giao tiếp hơn là xung đột. Do đó, cần phải thổi luồng sinh khí mới vào ngoại giao đa phương và các tổ chức quốc tế các giải pháp được hình thành và thiết kế chủ yếu để khắc phục các tranh chấp có thể xảy ra trong cộng đồng quốc tế. Tất nhiên, cũng phải có quyết tâm ngăn chặn việc sản xuất các công cụ hủy diệt và chết chóc, vì như Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã lưu ý trong Sứ điệp Urbi et Orbi cuối cùng của ngài: Không có hòa bình nào “có thể xảy ra nếu không có giải trừ quân bị thực sự [và] yêu cầu mọi người phải tự bảo vệ mình không được biến thành cuộc chạy đua tái vũ trang”. [1]

Từ ngữ thứ hai là công lý. Làm việc vì hòa bình đòi hỏi phải hành động công bằng. Như tôi đã đề cập, tôi chọn tên của mình trước hết là nghĩ đến Đức Leo XIII, Giáo hoàng của Thông điệp xã hội vĩ đại đầu tiên, Rerum Novarum. Trong thời điểm thay đổi mang tính thời đại này, Tòa thánh không thể không lên tiếng trước nhiều sự mất cân bằng và bất công dẫn đến, không chỉ điều kiện làm việc không xứng đáng mà còn dẫn đến các xã hội ngày càng chia rẽ và xung đột. Mọi nỗ lực cần được thực hiện để khắc phục sự bất bình đẳng hoàn cầu - giữa sự giàu có và sự khốn cùng - đang tạo ra sự chia rẽ sâu xa giữa các châu lục, quốc gia và thậm chí trong từng xã hội cá thể.

Trách nhiệm của các nhà lãnh đạo chính phủ là xây dựng xã hội dân sự hòa hợp và hòa bình. Điều này có thể đạt được trước hết bằng cách đầu tư vào gia đình, được xây dựng trên nền tảng sự kết hợp ổn định giữa một người đàn ông và một người đàn bà, “một xã hội nhỏ nhưng chân chính, và trước hết là xã hội dân sự”. [2] Ngoài ra, không ai được miễn trừ khỏi việc phấn đấu để đảm bảo tôn trọng phẩm giá của mọi người, đặc biệt là những người yếu đuối và dễ bị tổn thương nhất, từ trẻ chưa sinh đến người già, từ người bệnh đến người thất nghiệp, cả công dân lẫn người nhập cư.

Câu chuyện của riêng tôi là câu chuyện về một công dân, hậu duệ của những người nhập cư, người đã chọn di cư. Tất cả chúng ta, trong suốt cuộc đời, có thể thấy mình khỏe mạnh hay ốm yếu, có việc làm hay thất nghiệp, sống ở quê hương hay ở nước ngoài, nhưng phẩm giá của chúng ta luôn không thay đổi: đó là phẩm giá của một tạo vật được Thiên Chúa mong muốn và yêu thương.

Từ ngữ thứ ba là sự thật. Không thể xây dựng các mối quan hệ thực sự hòa bình, ngay cả trong cộng đồng quốc tế, nếu không có sự thật. Khi các từ ngữ mang những hàm ý mơ hồ và trái nghĩa, và thế giới ảo, với tri nhận bị thay đổi về thực tại, chiếm lĩnh không kiểm soát, thì rất khó để xây dựng các mối quan hệ chân thực, vì thiếu các tiền đề khách quan và thực tế của thông đạt.

Về phần mình, Giáo hội không bao giờ có thể được miễn trừ khỏi việc nói sự thật về nhân loại và thế giới, bất cứ khi nào cần thiết, phải dùng đến ngôn ngữ thẳng thắn có thể gây ra sự hiểu lầm ban đầu. Tuy nhiên, sự thật không bao giờ có thể tách rời khỏi lòng bác ái, vốn luôn có gốc rễ là mối quan tâm đến cuộc sống và hạnh phúc của mọi người nam và nữ. Hơn nữa, theo quan điểm của Kitô giáo, sự thật không phải là sự khẳng định các nguyên tắc trừu tượng và phi vật chất, mà là cuộc gặp gỡ với chính con người của Chúa Kitô, sống động giữa cộng đồng những người tin. Do đó, sự thật không tạo ra sự chia rẽ, mà đúng hơn là cho phép chúng ta đối diện với những thách thức của thời đại chúng ta một cách kiên quyết hơn, chẳng hạn như di cư, việc sử dụng trí tuệ nhân tạo một cách có đạo đức và bảo vệ hành tinh Trái đất thân yêu của chúng ta. Đây là những thách thức đòi hỏi sự cam kết và hợp tác từ phía tất cả mọi người, vì không ai có thể nghĩ đến việc đối diện với chúng một mình.

Thưa các Đại sứ,

Thừa tác vụ của tôi đã bắt đầu vào giữa Năm Thánh, dành riêng cho hy vọng. Đây là thời điểm hoán cải và đổi mới, và trên hết, là cơ hội để bỏ lại xung đột và bắt đầu một con đường mới, tin tưởng rằng, bằng cách làm việc cùng nhau, mỗi người chúng ta theo sự nhạy cảm và trách nhiệm của riêng mình, có thể xây dựng một thế giới mà mọi người đều có thể sống một cuộc sống đích thực của con người trong chân lý, công lý và hòa bình. Tôi hy vọng rằng điều này sẽ xảy ra ở khắp mọi nơi, bắt đầu từ những nơi chịu đau khổ nhất, như Ukraine và Đất Thánh.

Tôi cảm ơn quý vị vì tất cả những công việc mà quý vị đang làm để xây dựng những cây cầu giữa các quốc gia của quý vị và Tòa thánh, và tôi trân trọng ban phước lành cho quý vị, gia đình và người dân của quý vị. Cảm ơn quý vị! Cảm ơn quý vị vì tất cả những công việc mà quý vị đang làm!

______________________________

[1] Đức Phanxicô, Sứ điệp Urbi et Orbi, 20 tháng 4 năm 2025.

[2] LEO XIII, Thông điệp Rerum Novarum, 15 tháng 5 năm 1891, 9.