BÀI ĐỌC 1 Bài trích sách Công vụ Tông Đồ. Cv 13:14,43-52

Ngày ấy, hai ông Phao-lô và Ba-na-ba rời Péc-ghê tiếp tục đi An-ti- ô-khi-a miền Pi-xi-đi-a. Ngày sa-bát, hai ông vào hội đường ngồi tham dự. Tan buổi họp, có nhiều người Do-thái và nhiều người đạo theo, tức là những người tôn thờ Thiên Chúa, đi theo hai ông. Hai ông nói chuyện với họ và khuyên nhủ họ gắn bó với ơn Thiên Chúa.

Ngày sa-bát sau, gần như cả thành tụ họp nghe lời Thiên Chúa. Thấy những đám đông như vậy, người Do-thái sinh lòng ghen tức, họ phản đối những lời ông Phao-lô nói và nhục mạ ông. Bấy giờ ông Phao-lô và ông Ba-na-ba mạnh dạn lên tiếng:

“Anh em phải là những người đầu tiên được nghe công bố lời Thiên Chúa, nhưng vì anh em khước từ lời ấy, và tự coi mình không xứng đáng hưởng sự sống đời đời, thì đây chúng tôi quay về phía dân ngoại. Vì Chúa truyền cho chúng tôi thế này: Ta sẽ đặt ngươi làm ánh sáng muôn dân, để ngươi đem ơn cứu độ đến tận cùng cõi đất.” Nghe thế, dân ngoại vui mừng tôn vinh lời Chúa, và tất cả những người đã được Thiên Chúa định cho hưởng sự sống đời đời, đều tin theo. Lời Chúa lan tràn khắp miền ấy.

Nhưng người Do-thái sách động nhóm phụ nữ thượng lưu đã theo đạo Do-thái, và những thân hào trong thành, xúi giục họ ngược đãi ông Phao-lô và ông Ba-na-ba, và trục xuất hai ông ra khỏi lãnh thổ của họ. Hai ông liền giũ bụi chân phản đối họ và đi tới I-cô-ni-ô. Còn các môn đệ được tràn đầy hoan lạc và Thánh Thần.

Đó là Lời Chúa.

BÀI ĐỌC 2 Kh 7:9,14b-17

Bài trích sách Khải huyền của thánh Gio-an tông đồ.

Tôi là Gio-an, tôi thấy một đoàn người thật đông không tài nào đếm nổi, thuộc mọi dân, mọi chi tộc, mọi nước và mọi ngôn ngữ. Họ đứng trước ngai và trước Con Chiên, mình mặc áo trắng, tay cầm nhành lá thiên tuế. Họ là những người đã đến, sau khi trải qua cơn thử thách lớn lao. Họ đã giặt sạch và tẩy trắng áo mình trong máu Con Chiên. Vì thế, họ được chầu trước ngai Thiên Chúa, đêm ngày thờ phượng trong Đền Thờ của Người; Đấng ngự trên ngai sẽ căng lều của Người cho họ trú ẩn.

Họ sẽ không còn phải đói, phải khát, không còn bị ánh nắng mặt trời thiêu đốt và khí nóng hành hạ nữa. Vì Con Chiên đang ngự ở giữa ngai sẽ chăn dắt và dẫn đưa họ tới nguồn nước trường sinh. Và Thiên Chúa sẽ lau sạch nước mắt họ.

Đó là Lời Chúa.

TUNG HÔ TIN MỪNG

Alleluia. Alleluia. Chúa nói: Tôi chính là Mục Tử nhân lành. Tôi biết chiên của tôi và chiên của tôi biết tôi. Alleluia.

TIN MỪNG Ga 10:27-30

Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Gio-an.

Khi ấy, Đức Giê-su nói với người Do-thái rằng:

“Chiên của tôi thì nghe tiếng tôi; tôi biết chúng và chúng theo tôi. Tôi ban cho chúng sự sống đời đời; không bao giờ chúng phải diệt vong và không ai cướp được chúng khỏi tay tôi. Cha tôi, Đấng đã ban chúng cho tôi, thì lớn hơn tất cả, và không ai cướp được chúng khỏi tay Chúa Cha. Tôi và Chúa Cha là một.”

Đó là Lời Chúa.

 

Linh mục Raymond J. de Souza, là chủ bút tập san Công Giáo Convivium của Canada, vừa có bài viết nhan đề “Pope Đức Lêô XIV: Initial Impressions on a Papal First”, nghĩa là “Đức Giáo Hoàng Lêô XIV: Những Ấn Tượng Ban Đầu Về Một Điểm Đầu Tiên Về Giáo Hoàng” đăng trên tờ National Catholic Register ngày 10 tháng Năm, 2025.

Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.

Đây là lần thứ ba liên tiếp các Hồng Y bầu ra một vị Tân Giáo Hoàng vào ngày thứ hai của Cơ Mật Viện, và các ngài đã mang đến một điểm đầu tiên quan trọng.

Đức Hồng Y Robert Francis Prevost hiện là Đức Giáo Hoàng Lêô XIV, là người Mỹ và Peru đầu tiên nắm giữ Tòa thánh Phêrô.

Không có con đường thông thường nào để trở thành một vị Giáo Hoàng người Mỹ, nhưng có một con đường để trở thành một Hồng Y người Mỹ. Đức Hồng Y Prevost đã không đi theo con đường đó.

Sinh năm 1955, ngài lớn lên tại Dolton, Illinois, giáp ranh với South Side của Chicago. Tham dự các thánh lễ tại giáo xứ Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời và theo học tại trường học của giáo xứ ở địa phương, trước khi theo học trung học tại chủng viện dòng Augustinô ở Holland, Michigan, rời nhà khi mới 14 tuổi. Do đó, Đức Giáo Hoàng Lêô thuộc thế hệ cuối cùng mà điều đó là bình thường (các chủng viện giảng dạy chương trình trung học đó đã đóng cửa vào năm 1977). Gia nhập Dòng Thánh Augustinô, gọi tắt là OSA, ngài theo học đại học tại Villanova ở Philadelphia và lấy bằng sau đại học tại Angelicum ở Rôma.

Kinh nghiệm mục vụ chủ yếu của ngài là một linh mục truyền giáo và giám mục ở Peru. Được bầu làm Bề Trên Tổng Quyền dòng Augustinô trên toàn thế giới hai lần, ngài đã phục vụ hai nhiệm kỳ sáu năm, từ năm 2001 đến năm 2013. Đức Giáo Hoàng Phanxicô, vào đầu triều Giáo Hoàng của ngài, đã bổ nhiệm Cha Prevost làm giám mục của Chiclayo ở Peru vào năm 2014, nơi ngài ở lại cho đến Tháng Giêng năm 2023, khi ngài được đưa đến Rôma với tư cách là tổng trưởng Bộ Giám mục, một trong những bộ cao cấp nhất trong Giáo triều Rôma. Được phong làm Hồng Y vào tháng 9 năm 2023, ngài được bầu làm giáo hoàng chưa đầy 22 tháng sau đó.

Ấn tượng ban đầu

Chỉ có những ấn tượng vào buổi đầu, không phải là các phân tích mang tính kết luận. Người mà giáo hoàng mới sẽ là không chính xác là người mà ngài đã từng là. Là Đức Lêô thì khác với là Robert, cũng như là Phêrô thì khác với là Simon. Không thiếu những giáo hoàng đã chứng minh là hoàn toàn khác so với những gì được mong đợi — không chỉ có Đức Thánh Cha Phanxicô. Ví dụ, ngài hiếm khi trả lời phỏng vấn khi còn là tổng giám mục Buenos Aires; khi trở thành giáo hoàng, ngài đã trả lời hơn ba trăm cuộc phỏng vấn, hàng chục cuộc phỏng vấn trong số đó dài bằng một cuốn sách.

Điều đó có thể — hoàn toàn có thể - kết thúc, vì Đức Lêô XIV đã im lặng trong hai năm qua ở Rôma, không bình luận rộng rãi. Phong thái của ngài tự tin, dễ chịu và kín đáo. Tờ báo Ý Corriere della Sera, nghĩa là Tin Chiều, đã sử dụng tiêu đề “Un Papa Calmo” — một vị giáo hoàng điềm tĩnh, thanh thản. Có thể các Hồng Y mong muốn một triều Giáo Hoàng yên tĩnh hơn một chút sau triều Giáo Hoàng Phanxicô quá sôi nổi.

Nghi lễ của Giáo hoàng dường như đã trở lại

Đức Giáo Hoàng Lêô XIV xuất hiện trên ban công chính của Đền Thờ Thánh Phêrô vào tối thứ năm, và cử hành Thánh lễ tại Nhà nguyện Sistina vào sáng thứ sáu theo một cách hoàn toàn không có gì bất thường. Ngài mặc những gì các giáo hoàng được cho là phải mặc và làm những gì mà các giáo hoàng được cho là phải làm. Đó là một phần của việc trở thành Phêrô hơn là Simon, Đức Lêô hơn là Robert; rất thường xuyên trong 12 năm qua, Jorge đã lui bước trước Phanxicô cho sự nổi bật.

Bài giảng đầu tiên của Đức Lêô tại Nhà nguyện Sistina — được các viên chức Vatican soạn thảo trước, nhưng phải tuân theo các sửa đổi của ngài — dựa trên kinh thánh, Công đồng Vatican II và Thánh Inhaxiô thành Antiôkia, phù hợp với một tu sĩ dòng Augustinô, những người học hỏi thời kỳ giáo phụ. Các viên chức giáo triều sẽ phải điều chỉnh nếu, khi Đức Tân Giáo Hoàng đề cập đến Inhaxiô, ngài muốn nói đến vị tử đạo đầu tiên chứ không phải vị sáng lập Dòng Tên thế kỷ 16.

Ngài đã nói ngẫu hứng bằng tiếng Anh vào đầu bài giảng của mình, giống như ngài đã nói bằng tiếng Tây Ban Nha trên ban công chính vào tối hôm trước. Một vị giáo hoàng thường xuyên nói tiếng Ý, ngôn ngữ của Rôma, tiếng Tây Ban Nha, ngôn ngữ đa số trong số những người Công Giáo, và tiếng Anh, ngôn ngữ toàn cầu, sẽ có một lợi thế lớn.

Và Đức Lêô có thể là người có giọng hát giáo hoàng hay nhất kể từ những năm đầu của Thánh Gioan Phaolô II

Con Sư Tử Thứ 14

Quyết định đầu tiên mà một giáo hoàng mới đưa ra sau khi chấp nhận cuộc bầu cử là lựa chọn danh hiệu; Lêô có nghĩa là “sư tử” trong tiếng Latin và tiếng Ý.

Sự lựa chọn tên này là khoảnh khắc áp lực tinh thần dữ dội với ít thời gian để suy ngẫm, do đó những cái tên thánh thiện như Bênêđíctô, Innôcentê, Piô và Clêmentê rất phổ biến. Hai vị giáo hoàng giáo phụ được gọi là “Cả” là Đức Lêô Cả, cai quản Giáo Hội từ năm 440 đến 461, và Grêgôriô, cai quản Giáo Hội từ năm 590 đến 601, đó là lý do tại sao có rất nhiều vị Giáo Hoàng chọn danh hiệu Lêô và Grêgôriô.

Đức Lêô XIV vẫn chưa giải thích lý do tại sao ngài chọn cái tên đó, vì vậy chúng ta chỉ có thể suy đoán. Điều đáng chú ý là sau những vị giáo hoàng gần đây có sự đổi mới trong danh hiệu của các ngài (cả Đức Gioan Phaolô và Đức Phanxicô), Đức Hồng Y Prevost đã chọn một danh hiệu có tính chất truyền thống hơn.

Phản ứng ban đầu của tôi là hai tiền lệ có liên quan là tiền lệ đầu tiên, Đức Lêô Cả, và tiền lệ cuối cùng, Đức Lêô XIII, cai quản Giáo Hội từ năm 1878-1903. Peggy Noonan đã viết, theo cùng một hướng đó, rằng “Hai vị Giáo Hoàng Lêô quan trọng là Đức Lêô Cả và Đức Lêô thứ XIII.”

Mặc dù những tiền lệ đó có khả năng dẫn đến sự lựa chọn của ngài, nhưng chúng ta vẫn chưa biết chắc chắn. Có những vị Giáo Hoàng Lêô khác chắc chắn không phải là lý do cho sự lựa chọn của Đức Hồng Y Prevost.

Đức Lêô X, cai quản Giáo Hội từ năm 1513 đến năm 1521, trị vì khi Luther đóng đinh 95 luận đề của mình vào cửa năm 1517, một phần là do Đức Lêô thực hành việc mua bán ân xá. Vị Giáo hoàng tiếp theo cùng tên, Đức Lêô XI, qua đời chỉ sau 27 ngày tại vị, một triều đại ngắn hơn vào năm 1605 so với triều đại 33 ngày của Chân phước Gioan Phaolô I vào năm 1978. Đức Lêô XII, cai quản Giáo Hội từ năm 1823 đến năm 1829, cai trị sau khi Napoleon phá vỡ trật tự Âu Châu và quấy rối giáo hoàng; Đức Lêô XII đã thực hiện một đường lối lạc hậu không thể được đề xuất làm mô hình ngày nay.

Đức Giáo Hoàng Lêô XIII

Đức Lêô XIII lên ngôi giáo hoàng ở tuổi 68 và trị vì cho đến năm 93 tuổi, ngài là người lớn tuổi nhất từng giữ chức vụ này và là giáo hoàng tại vị lâu thứ tư, sau Thánh Phêrô, Chân phước Piô IX, là vị Giáo Hoàng tiền nhiệm của ngài, và Đức Gioan Phaolô II.

Là cha đẻ của giáo lý xã hội Công Giáo hiện đại, Đức Lêô XIII ngay lập tức được nhắc đến sau khi Đức Lêô XIV được bầu. Các phương tiện truyền thông nhấn mạnh rằng Đức Lêô XIII là nhà vô địch của người nghèo, của người lao động, thậm chí của nền kinh tế phân phối lại. Tuy nhiên, Đức Lêô XIII còn nổi bật hơn thế nhiều. Thành tựu đáng chú ý của ngài là nhận ra rằng thế giới Công Giáo Tridentinô, nghi ngờ và thậm chí thù địch với tính hiện đại, cần phải tiến tới tham gia vào các lĩnh vực văn hóa, chính trị và kinh tế. Ngài thông minh, sáng tạo và tự do — nhưng không phải theo cách mà những thuật ngữ đó được sử dụng ngày nay. Phân tích của ngài về hiện đại là cân bằng và cẩn thận, tránh cực đoan trong khi nhấn mạnh vào không gian cho Phúc âm.

Mặc dù sẽ có nhiều bài viết về Đức Lêô XIII — đã là một lợi ích của triều Giáo Hoàng mới! — một vài điểm ban đầu đáng chú ý ngày nay. Trước khi Đức Lêô viết thông điệp Rerum Novarum hay Tân Sự vào năm 1891 — là một hiến chương vĩ đại về giáo huấn xã hội Công Giáo — ngài đã viết Libertas vào năm 1888, bảo vệ tự do là “tài sản tự nhiên vĩ đại nhất”.

Ngài là một giáo hoàng của tự do, và đã viết thông điệp Tân Sự chính xác là để chống lại những thế lực kinh tế đang làm xói mòn chứ không phải mở rộng quyền tự do của người lao động. Ngài đã lên án dữ dội chủ nghĩa cộng sản trước khi nó được thực hiện ở bất cứ đâu.

Đức Lêô XIII cũng viết chống lại “chủ nghĩa Mỹ”, lên án khuynh hướng ở Hoa Kỳ hạ thấp đức tin xuống dưới nền văn hóa địa phương. Điều đó vẫn còn liên quan đến ngày nay, nơi mà — như Đức Hồng Y Prevost đã gặp ở Peru — câu hỏi về sự hội nhập văn hóa vẫn còn tồn tại.

Đức Hồng Y Francis George và Một Giáo Hoàng Người Mỹ

Với cuộc bầu cử của mình, Đức Lêô XIV ngay lập tức làm lu mờ tất cả các Hồng Y trước đó từ Chicago. Người vĩ đại nhất trong số họ, Đức Hồng Y Francis George, đã được nhiều người nghĩ đến gần đây, do kỷ niệm mười năm ngày mất của ngài vào tháng trước, và sự hiện diện tại Rôma của người được ngài bảo trợ, Giám mục Robert Barron, đưa ra bình luận trên phương tiện truyền thông những ngày cuối cùng này với những kỷ niệm về người thầy của mình.

Là một sinh viên say mê nghiên cứu văn hóa Mỹ và lịch sử Giáo hội, Đức Hồng Y George nói với Đức Cha Barron rằng, “cho đến khi nước Mỹ suy thoái về mặt chính trị, sẽ không có một vị giáo hoàng người Mỹ nào cả.” Rất có thể là Hồng Y Đoàn, được tuyển chọn từ mọi nơi trên thế giới, đã kết luận rằng điều đó có thể đã xảy ra. Điều đó cũng vẫn còn phải chờ xem.

Đức Hồng Y George đã rất nghiêm khắc với những người Công Giáo Mỹ đồng hương của mình, bình luận rằng dù được rửa tội là người Công Giáo, họ đã chọn quan điểm Tin lành. Không biết liệu vị giáo hoàng người Mỹ đầu tiên có làm theo người đồng hương Chicago của mình trong việc đưa ra những đánh giá lạnh lùng hay không, nhưng chưa bao giờ có một vị giáo hoàng nào hiểu rõ Hoa Kỳ từ bên trong.

Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã ám chỉ đến phân tích này trong bài giảng tại Nhà nguyện Sistina, không phải nói về Hoa Kỳ mà là về tình hình toàn cầu.

“Ngay cả ngày nay, vẫn có nhiều bối cảnh mà đức tin Kitô bị coi là vô lý, dành cho những người yếu đuối và không thông minh. Những bối cảnh mà các bảo đảm khác được ưa chuộng, như công nghệ, tiền bạc, thành công, quyền lực hoặc thú vui. Đây là những bối cảnh mà không dễ để rao giảng Phúc Âm và làm chứng cho chân lý của Tin Mừng, nơi những người tin bị chế giễu, chống đối, khinh miệt hoặc tốt nhất là được dung thứ và thương hại,” Đức Tân Giáo Hoàng đã giảng.

“Điều này không chỉ đúng với những người không tin mà còn đúng với nhiều Kitô hữu đã chịu phép rửa tội, những người cuối cùng sống ở mức độ này trong tình trạng vô thần thực tiễn.”

Trong tờ The Wall Street Journal, tôi đã viết về Đức Hồng Y George, người mà hai mươi năm trước, khi bầu Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô 16, đã đứng trên ban công của Nhà thờ Thánh Phêrô nhìn bằng con mắt lịch sử vào thành Rôma đế quốc, đã đổ nát từ lâu. Tuy nhiên, Giáo hội vừa bầu ra người kế nhiệm Thánh Phêrô, là vị Tông đồ mà người Rôma đã xử tử trên đồi Vatican.

Vào năm 1586, Đức Giáo Hoàng Sixtô Đệ Ngũ đã di chuyển một trong những tàn tích đó, một tháp đài nặng 350 tấn đến trung tâm Quảng trường Thánh Phêrô, nơi nó vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay. Đó sẽ là cột mốc cuối cùng mà Thánh Phêrô nhìn thấy sau khi bị đóng đinh, và là cột mốc đầu tiên mà một giáo hoàng mới nhìn thấy sau khi được bầu.

Trên đỉnh của tháp đài đó là một cây thánh giá bằng đồng, và đặt bên trong đó là thánh tích của Thánh giá thật. Lễ tôn vinh Thánh giá rơi vào ngày 14 tháng 9.

Đó là sinh nhật của Đức Giáo Hoàng Lêô XIV.

Phêrô lại nhìn lên Thánh giá ở Rôma một lần nữa.

---

Source:National Catholic Register

Pope Leo XIV: Initial Impressions on a Papal First